Soorten angststoornissen

Een gegeneraliseerde angststoornis omvat een constante angst die het denken en handelen van de getroffene volledig beheerst. De angst heeft geen precieze trigger, maar wordt eerder een alomtegenwoordige gemoedstoestand. Blijvende zorgen, rondtollende gedachten en vaak overdreven dagelijkse beslommeringen, zijn niet meer onder controle te houden. De "knop" om de constante zorgen en angsten te stoppen werkt niet meer. Daarbij worden ook lichamelijke klachten als hoofdpijn, misselijkheid, spierspanning en concentratie- en slaapstoornissen een permanent fenomeen. Volgens het DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) spreekt men van een gegeneraliseerde angststoornis zodra minstens 3 symptomen uit onderstaande opsomming minimaal zes maanden aanhouden: prikkelbaarheid, spierspanning, vermoeidheid, slaapproblemen of concentratieproblemen.

Bij een subsyndromale angststoornis manifesteren zich symptomen die lijken op deze van een gegeneraliseerde angststoornis, maar het wordt beschouwd als een veel lichtere vorm. De subsyndromale angststoornis is over het algemeen korter van duur en uit zich in relatief zwakkere symptomen. De constante zorgen en het angstig gemoed hebben echter wel een merkbare invloed op jouw levenskwaliteit. Je bent rusteloos, gespannen, prikkelbaar, moe en ongefocust. Door de rondtollende gedachtencarrousel ‘s nacht is slecht slapen vaak een gevolg.

Een paniekaanval komt zonder waarschuwing, als het ware uit het niets. Het overmeestert je van het ene moment op het andere. Het lichaam signaleert een abrupte en totale alarmtoestand. Bij een paniekaanval kunnen volgende symptomen zich plots voordoen: hartkloppingen, zweten, beven, gevoel van geen adem te krijgen, pijn op de borst, misselijkheid, duizeligheid, rillingen… Dergelijke aanvallen worden door de getroffenen als levensbedreigend ervaren. In de regel nemen paniekaanvallen na ongeveer 30 minuten af. Ze worden vaak veroorzaakt door extreme spanningen – dit kan slaan op een specifiek, actueel probleem of een drastische wijziging in het leven.

Een fobie is de angst voor een specifiek iets of situatie. Zodra je hiermee geconfronteerd wordt, reageer je met een overdreven en irrationele angstreactie. Sommige mensen lijden bijvoorbeeld aan claustrofobie. Wanneer een claustrofobisch persoon krappe ruimtes binnengaat zoals een lift, zal hij onmiddellijk angst ervaren. Bij anderen veroorzaken spinnen (arachnofobie) of andere relatief onschadelijke insecten extreme gevoelens van angst. Puur feitelijk zijn deze dieren geen serieuze bedreiging, maar in de context van een fobie worden ze een bijna onoverkomelijk probleem. Veel mensen hebben ook last van de zogenaamde sociale fobie. Ze vermijden steeds meer het contact met de samenleving en raken geleidelijk geïsoleerd. Men herkent een fobie hoofdzakelijk aan het feit dat de triggers niet in een realistische en begrijpelijke verbinding staan met een reëel gevaar. De angst heeft je volledig onder controle.

Gemiddeld genomen beleeft iedereen in de loop van zijn leven één of twee drastische negatieve of angstaanjagende ervaringen die ze nooit zullen vergeten. Als dergelijke dingen echter op lange termijn worden onderdrukt en niet bewust worden verwerkt, kunnen ze blijvende sporen achterlaten. Telkens wanneer je opnieuw met een soortgelijke situatie wordt geconfronteerd, herinnert de geest zich het eerdere trauma en reageert ze merkbaar met gevoelens van angst en waarschuwt ze jou voor gevaar.

Plotse symptomen zoals een snelle hartslag, zweten en innerlijke rusteloosheid en spanning, die je niet spontaan kunt verklaren, treden op. Posttraumatische stressstoornis komt voort uit het herbeleven van een situatie die merkbaar veeleisend was. Het is een vertraagde, psychologische reactie op een stressvolle ervaring die je nog niet volledig verwerkt hebt.